ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Nedir?

İşletmeler varlıklarını devam ettirmek ve vizyonlarını gerçekleştirmek açısından bugünün dünyasında çok hızlı değişim gösteren çevre koşullarına ve artan küreselleşme ve rekabet değişimine ayak uydurmak zorundadır. Bu değişim elbette işletmelerin organizasyon yapılarına da yansımaktadır. Bugünün iş dünyasında kalite olgusu, işletmelerin rekabetçi konularımda stratejik etki göstermektedir. Ancak diğer yandan işletmeler bünyelerinde kalite anlayışını oluşturmak ve yerleştirmek amacı ile bir takım araçlara gerek duymaktadır. Bu araçlardan biri Kalite Yönetim Sistemi’dir.

Bugün ürün ve hizmet üreten sektörlerde çok sayıda işletme faaliyet göstermektedir ve tüketicilerin tercih edebileceği çok sayıda alternatif oluşturmaktadır. Öncesine göre tüketiciler daha bilinçlidir ve bir yandan da satın alma gücü artmaktadır. Ayrıca bu sektörlerde talep esnek olunca tüketicinin pazarlık gücü artmaktadır. Bu nedenle işletmeler daha fazla müşteri odaklı çalışmak zorundadır.

İlk olarak 1987 yılında Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından yayımlanan ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, tüketici ihtiyaçlarını ve taleplerini kaliteli bir şekilde karşılamayı hedefleyen işletmelere önemli bir fırsat yaratmış olmaktadır. Bu sistem işletmelerin sunduğu ürün ve hizmetin tüketicilere ulaşmasına kadar tüm süreçlerinde sürekli iyileşme hedeflemektedir. İşletmelerin bütün süreçleri kayıt altına alınmakta, bütün süreçler izlenmekte, işletmelerin kontrol sistemleri gelişmekte, herhangi bir sorun yaşanması durumunda problemin nereden ve ne şekilde kaynaklandığı kolayca bulunmakta ve gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler uygulanmaktadır. Ancak bu sayede üretilen mal ve hizmetler kaliteli olmakta ve müşteri memnuniyeti sağlanmaktadır.

Belgelendirme kuruluşları tarafından işletmeler, amaçlarına uygun şekilde belgelenmekte ve işletmeler ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi’nden hedefleri doğrultusunda yararlanmaktadır. Üstelik ülkemizde, ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi’ne sahip olmak, 2005 yılında düzenlenen Kamu İhale Yasası’nın en önemli koşullarından biridir.

Ancak Kalite Yönetim Sistemi’ni kuran bazı işletmeler bu sistemin kazanımlarından faydalanmak yerine sadece bir zorunluluk olarak görmekte, böyle olunca faaliyetlerine yansıtamamakta ve bunun sonucunda da yönetim uygulamalarını faaliyetlerinden ayrı tutarak sadece ISO 9001 Belgesi sahibi olarak görünmektedir. Buna rağmen büyük bir çoğunluk, özellikle de üretim sektöründeki işletmeler, bu sistemi etkin bir şekilde uygulamaktadır.

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgelendirme çalışmaları ülkemizde ilk olarak Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından başlatılmıştır. Ancak zamanla belgelendirme hizmeti veren kuruluşların sayısı yükselmiştir. Bu kuruluşların kendileri de aynı zamanda TS ISO/IEC 17021 standardına tabidirler (Uygunluk değerlendirmesi - Yönetim sistemlerinin tetkikini ve belgelendirmesini sağlayan kuruluşlar için gereklilikler). Belgelendirme kuruluşlarının akreditasyonunu ülkemizde Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) yapmaktadır. Ancak yabancı ülkelerde faaliyet gösteren akreditasyon kuruluşlarında akredite olan belgelendirme kuruluşları da faaliyet göstermektedir.